Visscher BV pioniert met 9-tons elektrische rupskraan voor een emissievrije toekomst
In de grond-, weg- en waterbouw vordert de elektrificatie gestaag. Langzaamaan komen er steeds meer elektrische machines op de markt. Op het gebied van elektrische midikranen valt er echter nog te weinig te kiezen. Visscher BV wil niet wachten op de markt en investeert nu in de ontwikkeling van een voor het grondverzetbedrijf passende 9-tons elektrische rupskraan. Die moet de hele dag kunnen doordraaien met een vaste niet wisselbare accu.
In de productiehal van engineeringbedrijf FPS-Machines in het Brabantse Rijen wacht een volledig gestripte Takeuchi TB290 op zijn duurzame metamorfose. Een nieuwe elektromotor, de accu en een compleet passende nieuwe inrichting krijgen intussen langzaam vorm, in 3D op de beeldschermen en in de hoofden van de slimme FPS-engineers. De kraan is bestemd voor Grondverzetbedrijf Visscher BV uit Mastenbroek/Almere. Het bedrijf steekt zijn nek uit om voorop te lopen in emissievrij bouwen. Komende winter wordt het prototype opgebouwd en dan kan Visscher er dit voorjaar mee testdraaien in het veld. Als dat goed gaat kan FPS de kraan afbouwen en de eerste serieproductie opstarten voor andere klanten van de in Biest-Houtakker gevestigde leverancier Tomach BV.
Trots
Directeur Gert Visscher van het gelijknamige grondverzetbedrijf toont zich trots over deze gewaagde stap. “We zetten flink in op elektrificatie van ons bedrijf en hebben inmiddels de nodige elektrische apparaten en machines. Waaronder een 4-tons Tomach minikraan. Omdat emissievrij werken steeds belangrijker wordt bij aanbestedingen willen we ook een 9-tons elektrische rupskraan. Die worden nog nauwelijks aangeboden en bovendien is de accucapaciteit ontoereikend voor een volledige werkdag. Vanwege onze goede ervaringen met de Tomach ET240 hebben wij daarom bij Tomach een bestelling geplaatst waardoor een 9-tons versie kan worden ontwikkeld.”
Tomach ET295
“Van oorsprong waren wij een grondverzetbedrijf, zoals Visscher,” vertelt Toon Heesters van Tomach. “In 2020 heeft FPS Machines een Takeuchi TB216 voor ons omgebouwd naar elektrisch en sindsdien leggen wij ons volledig toe op het leveren van elektrische graafmachines. Dit betreft dan uitvoeringen op accu’s. Inmiddels leveren we een derde versie, de ET240 waarvan Visscher er één heeft aangeschaft. Dit zijn minigravers, maar de ontwikkeling van grotere graafmachines kwam niet van de grond. Dankzij de opdracht van Visscher en enkele andere bedrijven lukt dit nu wel. Afhankelijk van het gewicht wordt dat de Tomach ET295 of 98.”
Diesel eruit, elektromotor erin
Na de ombouw door FPS ziet een Tomach er vrijwel hetzelfde uit als de donor Takeuchi. In essentie worden de dieselmotor en de brandstoftank verwijderd en vervangen door een elektromotor en accu. De oorspronkelijke hydraulische pomp blijft dus gewoon zitten en ook het vermogen blijft gelijk. Door de ombouw is wel een nieuwe CE-certificering vereist. Veel machines worden in bedrijfskleuren gespoten en dan is ook de uitstraling meteen heel anders.
Nauwe samenwerking
Tussen Tomach en FPS Machines bestaat een nauwe samenwerking. Frank van de Staak is directeur van het tweede bedrijf en ligt de samenwerking toe: “Wij zijn een engineeringbedrijf en specialist op het gebied van batterij-elektrische systemen. Daarnaast hebben we ruime kennis en ervaring van productie. Daarmee zijn we een belangrijke partner voor de elektrificatie van bouwmachines in de GWW-sector geworden. In 2020 heeft Heesters ons gevraagd een minigraver om te bouwen naar elektrisch. We hebben zowel de ontwikkeling als de serieproductie gedaan en leveren rechtstreeks aan Tomach, die ons de originele graafmachines levert.”
Nek uitsteken
FPS-Machines is het zusterbedrijf van FPS-Electric dat bekend is als producent van AllTrec. Dit merk biedt diverse elektrische machines aan, zoals grasmaaiers en werktuigdragers voor aannemers en gemeenten. Met 25 werknemers worden er bij FPS jaarlijks meer dan 100 machines geproduceerd. Sinds begin dit jaar zijn bijna 20 ET240’s gebouwd en van de kleinere versies inmiddels een stuk of zestig. Van de Staak legt uit dat de markt niet top is. “Het gaat overal slechter bij de bouwers. Dat maakt het moeilijk een nieuwe machine te ontwikkelen, ook een heel gewilde. Dan heb je een bedrijf als Visscher nodig dat z’n nek uitsteekt en met een bestelling investeert in de ontwikkeling. In juni is dit project gestart met het opstellen van het pakket van eisen en nu zijn twee engineers fulltime bezig met de ontwikkeling. Daarvoor hebben we een TB290 grotendeels gestript en door een extern bedrijf in 3D laten scannen. Alleen de cabine, giek en hydrauliek blijven hetzelfde. Nu kan het ontwerp worden gemaakt en alle benodigde onderdelen worden gefabriceerd en besteld. Komend voorjaar is het prototype dan klaar om getest te worden.”
Op basis van de testervaringen met het prototype kan FPS de serieproductie oppakken. De ombouw van diesel naar elektrisch heeft dan een standaard doorlooptijd van ongeveer twee weken.
Kansen door kleine markt
Ook Heesters vertelt dat de markt voor elektrische graafmachines niet sterk is: “Veel bedrijven zitten nog zonder eigen stroom en weten niet welke kant het opgaat met de elektrificatie. Daarom huren ze als dit nodig is, bijvoorbeeld via ons zusterbedrijf Heesters Verhuur.”
Omdat de meeste landen het houden bij dieselgraafmachines is de wereldmarkt voor elektrische graafmachines ook te klein voor de grote fabrikanten. Dit biedt Tomach mogelijkheden om de handen ineen te slaan met Takeuchi Benelux, de importeur van het bekende machinemerk. Deze dochteronderneming van Verhoeven International levert de standaard dieselmachines aan Tomach, die deze op haar beurt bij FPS laat elektrificeren. Vervolgens biedt Tomach de machines aan voor de verkoop. “Ook hierin wordt de samenwerking opgezocht”, vertelt Heesters. “Takeuchi Benelux biedt de geëlektrificeerde Tomachs aan bij haar klanten.”
Energietransitie
Als het om elektrificeren gaat deelt Gert Visscher de terughoudendheid van zijn collega-grondverzetbedrijven niet: “Wij stimuleren graag de ontwikkeling van deze nieuwe graafmachine. Een elektrische kraan is zo’n 2,5 tot 3 keer duurder, maar de markt vraagt met enige regelmaat om een werk te offreren waar zero emissie word geëist. En het is algemeen bekend dat de uitvoering van zulke werken ook duurder is. We geloven dat deze vraag sterk gaat toenemen. De kostprijs is dus niet het probleem, het draait vooral om de beschikbaarheid van elektrische graafmachines die dagproductie kunnen draaien.”
“En als ondernemer moet je juist nadenken hoe je van de energietransitie kunt profiteren. Die trein dendert wel door. Zo hebben we zonnepanelen op onze vestigingen in Mastenbroek en Almere en word er binnenkort geïnvesteerd in de aanschaf van een batterij om de opgewekte zonne-energie op te slaan. Gelijktijdig wordt dan een snellader geïnstalleerd om machines en auto’s snel op te laden. Daarnaast overwegen we de aanschaf van een elektrische vrachtwagen om de elektrische midikraan emissieloos naar de werklocatie te kunnen brengen. We zijn op zoek naar mogelijkheden om de elektrische kraan aan het einde van de werkdag ook te kunnen opladen met de accu van die vrachtwagen. Die moet dan wel voldoende capaciteit bevatten, maar de technologie lijkt nog niet beschikbaar om aan die wens te kunnen voldoen.”